Ne yazsam diye düşünürken, okuduğum bir yazıdan esinlenerek kendi kararlarımı düşünmeye başladım. Aklıma o an bir fikir geldi!
Karar nedir? Karar almak nedir? Farkında olmadığımız kararlarımız var mıdır? Karar aldığımızda vücudumuzda neler olur?
Bu soruların cevaplarını bulmak elbette benim değil, eğitimini alan profesyonel arkadaşlarımın işi, ancak ben de araştırdığım bilgim dahilinde, dilim döndüğünce, sözcüklere dökebildiğimce sizlerle paylaşmak istiyorum.

Peki bu kavramlar Türk Dil Kurumu tarafından nasıl açıklanmıştır?

Karar, bir durum hakkında, değişmeyen, kesin yargı,
Karar almak, düzenli ve yöntemli olarak, tartışarak bir durumu sonuca bağlamak,
Stres ise, ruhsal gerilim olarak tanımlanmıştır.

Sonuçları olumsuz olabilecek olayları yaşamamak için, karar vermeden önce düşünmek gerekmektedir.

Biz farkında olsakta olmasakta, günlerimiz sürekli bir karar alma süreci ile geçiyor. Columbia Üniversite’sinde yapılan bir araştırmada, bir kişinin günde yaklaşık 70 kez bir şeyler hakkında karar aldığı saptanmıştır.
Karar almak dediğimizde bu konuların her zaman hayati kararlar olması gerekmemektedir:
• Ne giyeceğimize
• Ne yiyeceğimize
• Saçımızı nasıl şekillendireceğimize
• Hangi TV kanalını izleyeceğimize
• Hangi parfümü alacağımıza
• Ne hediye seçeceğimize
• İşe giderken hangi yoldan gideceğimize
• Kim ile arkadaşlık edeceğimize kararlar veririz ve çoğunun da farkında olmayız.

Tabii ki hayatımızı ilgilendiren önemli kararlarımız da vardır. Büyük ve önemli kararlar alırken vücudumuzda kortizol adı verilen stres hormonu salınır. Kortizol, vücudumuzda tehdit olarak algılanan her durumda salınmaktadır. Tansiyonu ve kan şekerini yükselterek, ‘Kaç ya da Savaş’ tepkisini verdirir. Uygun dozlarda salınımında faydalı iken, uzun süreli salınımı vücudumuz için tehlikeli durumlar yaratmaktadır.

Gün boyu farklı nedenlerden dolayı aldığımız kararlar sonucunda stres oluşmaması için neler yapabiliriz?

Bunun için verilecek tek cevap belki de ‘önceliklendirmek’tir.

Öncelik, Türk Dil Kurumu’na göre, bir şeyin diğerinden önce olması durumu demektir. Dolayısı ile karar alma sürecinde iken, küçük kararlarımızı önceliklendirmeye başlayarak kortizol salınımını azaltabiliriz.

Stres hormonu kortizol salınımını azaltmak için birkaç önerim:
1. Küçük kararları günlük yaşam sürecimizin içinde, alışkanlıklara dönüştürebiliriz.
2. Önemli kararları sabah erken saatlerinde alabiliriz.
3. Duygularımızla hareket etmek için önce kendimizi tanımalıyız.
4. Egzersiz yapabiliriz.
5. Karar aldıktan sonra kısa süreli bir uyku uyuyabiliriz.
6. Etik ve ahlaki değerlerimize göre karar almaya özen gösterebiliriz.
7. Mükemmeliyetçi olmaya çalışmak yerine, elimizden gelenin en iyisini yapmaya çalışabiliriz.

Bir bilgeye, nasıl bu kadar doğru kararlar alabildiğini sormuşlar.
- Deneyim demiş.
O deneyimi nasıl kazandığını sormuşlar.
- Hatalar demiş.

Hatalarımızın bizi durdurmadığı, aksine kararlılığımızı artırdığı ve aldığımız kararları hayatımızda uygulamaya başladığımız sağlıklı günler dilerim.

Dr. Sabahat Karakaşlılar