Karşılıklı etkili iletişim yazımın 2. bölümünde iletişim aslında nasıl gerçekleşir, anlatmaya çalışacağım.

İletişimin temelinde ‘ANLAŞILMAK’  yatar.

Diğer insanlarla iletişim 3 basamakta gerçekleşir.

• Sakin kalabilme ve dikkat, yani regülasyon.
• Birliktelik ve ortak dikkati sağlamak
• Karşılıklı, 2 yönlü iletişim, etkileşim

Sakin kalabilme, regülasyon:

Çocuğun içinde bulunduğu ortamdaki uyaranların ve değişkenlerin varlığına rağmen, sakin kalabilmeyi başarabilmesidir. Bu uyaranlar, sesler, hareket eden nesneler, insanlar, kokular, dokunuşlar olabilir, ve bu uyaranlar çocuğun dikkatini bozarak sakin kalabilmesine engel olabilir. Bu durum her bireyde, birbirinden farklı ve bağımsız olarak çalışan 7 duyu sistemindeki değişikliklerin neden olduğu bir durumdur. Buna duyusal regülasyon denir.

Çocuğun sakin kalmayı başaramadığı durumlarda, anlatmak istediğini ifade edememesi, istediğinin olmaması, sınır konulması, beklemesinin gerekliliği de regülasyonunu etkiler ve içinden çıkılmaz bir kaos  ortamı meydana gelir. Ağlama, kendini yerden yere atma, öfke nöbetleri geçirme gibi şiddetini artıran tepkiler, duygusal regülasyon olarak adlandırılır.

Çocuklarla olan karşılıklı iletişimin ilk basamağı olan regülasyon aşamasında, büyük görev, tabiiki biz yetişkinlerindir. Öncelikle biz ebeveynler sakin kalmayı başarabilmeliyiz. Çünkü bizim tepkilerimize göre çocuklar yaşadıkları tecrübeyi anlamlandıracaklardır.

‘Seni anlıyorum’ sözcükleri ile, duygusal fırtına diner. Çünkü karşımızdaki kişinin yaşadığı duyguyu anladığımızı ifade etmek, rahatlatan bir duygudur.

Birliktelik ve ortak dikkati sağlamak:

Birliktelik sağlamak için çocuğu bize bakması için zorlamaktan ziyade, bireysel farklılıklarına göre onların katılmasını sağlayacağımız ortamlar yaratmak faydalı olacaktır. Drama faaliyetleri, sembolik oyunlar yardımcı olur.

Karşılıklı, 2 yönlü iletişim, etkileşim:

Önemli olan etkileşime geçene kadar ilk 2 basamağın sağlıklı bir şekilde oluşturulmuş olmalıdır.

Çocuğa ne yapacağını söylemek yapılmaması gereken bir hatadır.

Çocuklar ile oyun oynamada etkili iletişim nasıl kurulabilir?

• Çocukların en değerli oyuncağı ‘biz’iz, yani ebeveynleri.
• Çocuğun göz seviyesinde olunmalıdır.
• Çocuğun liderliği takip edilmelidir.
• Çocuğu zorlayan aktivitelerden ziyade, her 2 tarafın da kolaylıkla uyum sağlayabileceği ve keyif alacağı aktiviteler yapılmalıdır.
• Oyun içinde mutlaka jest ve mimikler kullanılmalıdır. Afekt önemlidir.
• Bireysel farklılıklar ve hareket kabiliyetinin hızını ayarlamak biz büyüklerin görevidir.
• Canlı, aktif ve anda kalarak çocukla çocuk olarak oyun oynanmalıdır.
• Oyunda ne yapılması gerekliliği ve yönerge vermekten ziyade, onu takip ederek, onun liderliğini kabul ederek oynayacağınız keyifli kurgular yapılmalıdır.

Önce ‘BEN’ i, sonra ‘SEN’ i kabul ederek, tüm duyu sistemlerimizi algıladığımız, iletişim sinyallerimizde bütün duyularımızı kullandığımız keyifli deneyimler dilerim.

Hayat bir oyunsa, bizler de oyuncuları isek, haydi sahneye…

Dr. Sabahat Karakaşlılar